Mục lục

Thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) là gì?

Thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) là thuốc giúp giảm đau, chống viêm, có hay không có hạ sốt, không có steroid trong cấu trúc. Chúng khác với nhóm kháng viêm corticosteroid có tác dụng phụ là giữ muối và nước. Các loại thuốc kháng viêm không steroid thường gặp như aspirin, ibuprofen, naproxen, diclofenac…

Các loại thuốc kháng viêm không steroid phổ biến

Thuốc có khả năng ức chế hoạt động của hai loại enzyme COX-1 và COX-2 gồm: (1)

1. Aspirin

Đây là loại thuốc có tác dụng hạ sốt, giảm đau, kháng viêm, ngăn kết tập tiểu cầu. Nếu không được dùng đúng cách, thuốc có thể gây ra các tác dụng phụ như đau, viêm loét hoặc xuất huyết dạ dày… Vì thế, hiện nay, aspirin ít được dùng. Bác sĩ thường được chỉ định sử dụng thuốc với liều thấp để hỗ trợ chống đông máu trong những trường hợp người bệnh có nguy cơ về tim mạch.

2. Ibuprofen

Nếu so với aspirin, công dụng giảm đau của ibuprofen mạnh hơn. Các tác dụng phụ khi sử dụng loại thuốc này là rối loạn tạo máu, kích ứng tiêu hóa…

3. Diclofenac

Hiệu quả giảm đau của diclofenac được đánh giá cao hơn aspirin. Tuy nhiên, thuốc có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng hơn, đặc biệt là với đường tiêu hóa như viêm loét, xuất huyết dạ dày, thiếu máu…Những loại thuốc khác thuộc nhóm này: Naproxen, ketoprofen… với công dụng cùng tác động ngoại ý tương tự các loại thuốc đã đề cập.Những loại thuốc nhóm NSAID có khả năng ức chế enzyme COX-2 gồm: (2)

Công dụng của nhóm thuốc NSAID

Công dụng của thuốc kháng viêm không steroid là giảm đau, chống viêm, hạ sốt chống kết tập tiểu cầu. Tùy thuộc mỗi loại thuốc, mức độ của những tác dụng này sẽ biểu hiện ít hay nhiều, cụ thể: (3)

Bác sĩ chỉ định dùng thuốc chống viêm NSAID khi nào?

Thuốc chống viêm không steroid được chỉ định trong các trường hợp như:

Tác dụng phụ của thuốc

Một số tác dụng phụ có thể xảy ra khi sử dụng thuốc kháng viêm không steroid gồm:

1. Nguy cơ với hệ tiêu hóa

Dùng thuốc NSAID có khả năng làm tăng nguy cơ xuất hiện tác dụng phụ ở đường tiêu hóa. Các tác dụng phụ có thể xảy ra như thủng hoặc loét dạ dày tá tràng, chảy máu đường tiêu hóa. Mức độ nguy cơ trên đường tiêu hóa sẽ khác nhau tùy theo loại thuốc NSAID. Trong đó, những thuốc ức chế chọn lọc trên COX-2 như arcoxia, celebrex… thường có nguy cơ thấp hơn.Một số đối tượng cũng có nguy cơ gặp tác dụng phụ ở đường tiêu hóa như:Để giảm thiểu nguy cơ xuất hiện tác dụng phụ ở đường tiêu hóa, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh dùng NSAID cùng một trong những loại thuốc bảo vệ đường tiêu hóa như:

2. Nguy cơ trên tim mạch

Những nhóm thuốc NSAID (ngoại trừ aspirin) đều có nguy cơ làm tăng nặng tình trạng suy tim, những biến cố huyết khối trên tim mạch như nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Nhóm thuốc NSAID ức chế chọn lọc COX-2, diclofenac là những loại thuốc được ghi nhận gây ng...

3. Nguy cơ suy thận

Thuốc kháng viêm không steroid có nguy cơ gây ảnh hưởng xấu tới chức năng thận. Vì thuốc có thể làm giảm tưới máu tới thận. 1 - 5% người sử dụng NSAID có khả năng gặp tác dụng phụ ở thận. ()Tuy tình trạng suy thận cấp không thường gặp vẫn cần cẩn trọng ở người mắc bệnh suy tim, xơ gan, bệnh thận mạn hoặc người đang bị mất nước (tiêu chảy, nôn ói…), người cao huyết áp hoặc bệnh nhân đái tháo đường có biến chứng thận.

4. Nguy cơ nhiễm độc gan

Việc dùng thuốc kháng viêm không steroid kéo dài hiếm khi gây độc tính ở gan, ngay cả khi sử dụng với liều lượng cao. Người dùng xuất hiện độc tính ở gan do dùng NSAID chủ yếu là do tăng men gan. Tuy nhiên, trường hợp này không thường gặp.

5. NSAID và phụ nữ có thai

Ngoài aspirin ở liều lượng thấp, tất cả những NSAID đều chống chỉ định cho phụ nữ có thai. Vì thuốc có khả năng gây đóng ống động mạch sớm ở trẻ sơ sinh. Paracetamol thường được ưu tiên chỉ định dùng cho thai phụ để giúp giảm đau, hạ sốt.

Chống chỉ định trong trường hợp nào?

Thuốc kháng viêm không steroid chống chỉ định đối với các trường hợp như:

Lưu ý của bác sĩ

Khi sử dụng NSAID để giảm đau hoặc chống viêm, thời gian điều trị không nên dài quá 10 ngày. Liều lượng sử dụng cần được điều chỉnh thích hợp với độ tuổi, cân nặng và chức năng gan thận của người dùng.Nguyên tắc dùng thuốc kháng viêm không steroid là sử dụng...